Zespół Szkół im. Karola Libelta w Gołańczy

BAZA SZKOŁY I JEJ ROZWÓJ

            Na przestrzeni minionych 70 lat można prześledzić, jak rozwijała się baza szkoły rolniczej, a obecnie Zespołu Szkół w Gołańczy. Należy stwierdzić, że jej stan w danym okresie zależał od wielu czynników, m.in. od politycznych i społecznych oraz od operatywności kierowników i dyrektorów szkoły.

            W pierwszym okresie funkcjonowania szkoły, tj. w latach 1945-1950, jej główną bazę stanowiły zaadaptowane obiekty i pomieszczenia należące wcześniej do poniemieckiego gospodarstwa rolnego przy ul. Walki Młodych 20. Budynek szkolny mieścił się w byłym mieszkaniu i składał się z dwóch izb lekcyjnych, kuchni, pokoju nauczycielskiego oraz z jadalni i pokojów na poddaszu. Do szkoły należały także zabudowania gospodarcze, tj. chlewnia, obora i stodoła, oraz 50 ha ziemi uprawnej.

            Z relacji pierwszych absolwentów oraz byłych nauczycieli wynika, iż ówczesna baza szkoły była bardzo skromna. Uczniowie w klasach siedzieli przy stołach na ciężkich dębowych taboretach. Brakowało fachowych podręczników, podstawowych pomocy naukowych i zeszytów. Uczniowie sami pod kierunkiem nauczycieli wykonywali plansze, wykresy, modele figur geometrycznych i inne eksponaty potrzebne do prowadzenia zajęć lekcyjnych. Mimo tych kłopotów, zarówno wśród nauczycieli, jak i uczniów był duży zapał i entuzjazm do pracy.

            Głównym zadaniem szkoły, według zaleceń ówczesnych władz, było przygotowanie teoretyczne i praktyczne młodzieży do samodzielnego prowadzenia gospodarstwa rolnego, a w przypadku dziewcząt również do prowadzenia gospodarstwa domowego. Z tego względu bardzo ważne dla szkoły rolniczej było posiadanie własnej bazy do szkolenia praktycznego. Szkoła w Gołańczy od początku swojego działania taką bazę posiadała.

            W 1945 r. w gospodarstwie szkolnym było zatrudnionych na stałe pięciu pracowników, którzy mieli do pomocy uczniów odbywających praktykę zawodową w ramach codziennych dyżurów. Znany jest ówczesny stan pogłowia zwierząt w gospodarstwie, np. w chlewni było pięć loch, 60 prosiąt, warchlaków i tuczników, w oborze 12 sztuk bydła, w tym krowy, jałówki i cielęta, a w stajni sześć koni. Podczas pełnionych dyżurów uczniowie zapoznawali się z każdym stanowiskiem pracy w gospodarstwie, np. czyścili zwierzęta, karmili je, ważyli, dokonywali udoju krów, dbali o pomieszczenia gospodarcze, naprawiali sprzęt rolniczy itd.

            Dla uczniów dojeżdżających do szkoły w Gołańczy uruchomiony został niewielki internat, który mieścił się w podwórzu budynku przy ul. Walki Młodych 10. Tam też znajdowały się mieszkania dla nauczycieli i kancelaria-biuro szkoły.

            Ważnym problemem, przed którym stanęli organizatorzy Dwuletniej Gminnej Szkoły Rolniczej w Gołańczy w 1945 r., był dobór odpowiedniej kadry pedagogicznej. Przedmiotów zawodowych uczył początkowo ówczesny kierownik szkoły, inż. Florian Jóźwiak, a przedmiotów ogólnokształcących uczyli m.in. Józef Danielczyk, Karol Kaliszczak, Stefan Przewoźny. Religii uczył ks. Ignacy Zając. W następnych latach do grona pedagogów dołączyli m.in. Mieczysław Kulczyński (1 listopada 1946), Edmund Suchorski (1 listopada 1947), Stanisław Peretiatkowicz (1 listopada 1947), Wanda Kowalińska oraz nauczyciele dochodzący ze szkoły podstawowej, np. Sabina Mochówna, Andersen i inni.

            Do grudnia 1950 r. baza szkoły nie uległa zasadniczym przemianom. Dopiero w 1958 r. powstała nowa szkoła, która mieściła się w zaadaptowanym baraku przy ul. Walki Młodych 31. Reaktywowana po siedmiu latach przerwy Dwuzimowa Szkoła Rolnicza, którą kierował Mieczysław Kulczyński (w latach 1948-1950 i 1958-1963), mieściła się we wspomnianym miejscu do 1961 r. Od marca 1960 do października 1961 r. trwała budowa nowej siedziby szkoły oraz dwurodzinnego budynku nauczycielskiego. Pierwotnie szkoła miała zostać zbudowana przy ul. K. Libelta, przy drodze w kierunku Morakowa – Wapna. Jednak ostatecznie zwyciężyła koncepcja budowy nowej szkoły przy ul. Walki Młodych 35, na terenie byłego gospodarstwa rolnego Aleksandra Horwatta.

            Jesienią 1969 r. ówczesny kierownik szkoły Kazimierz Korpowski rozpoczął budowę internatu na 150 miejsc (a przy rezygnacji z pokoi cichej nauki na 200), ze stołówką, pralnią i suszarnią oraz aulą szkolną. Budynek oddano do użytku w sierpniu 1971 r. pod kierownictwem Dominika Niedbalskiego. Nowy dyrektor szkoły (1970-1990) rozwinął dotychczasową bazę socjalną i dydaktyczną, co spowodowało, że gołaniecka placówka zaliczała się w latach 70. i 80. do najnowocześniejszych w północnej Wielkopolsce. W 1972 r. wybudowany został typowy budynek do prowadzenia zajęć praktycznych z mechanizacji rolnictwa, który w latach 80. został zaadaptowany na warsztaty szkolne.

            W 1973 r. oddano do użytku dom czterorodzinny i przystąpiono do modernizacji i rozbudowy budynku szkolnego, które zakończono w 1975 r. W latach 1977-1978 zostały wybudowane garaże i magazyny, aby lepiej zabezpieczyć park maszynowy, oraz chlewnia na 40 sztuk trzody dla tuczu przystołówkowego.

            Zajęcia praktyczne młodzież odbywała wówczas w zakładach rolnych Kombinatu PGR Gołańcz, np. w Chawłodnie i Laskownicy Małej.

            W 1978 r. oddano do użytku 12-rodzinny blok dla nauczycieli, co pozwoliło rozwiązać problemy kadry pedagogicznej, oraz wybudowano cztery garaże. Jesienią 1980 r. wybudowano boisko asfaltowe do gry w piłkę ręczną, siatkową i koszykową (obecnie parking przy hali sportowej). Nie udało się wówczas rozpocząć budowy hali widowiskowo-sportowej, chociaż była już opracowana wstępna koncepcja planów jej budowy.

            1 lipca 1982 r. szkoła przejęła wszystkie dobra po Państwowym Gospodarstwie Rolnym w Laskownicy Małej o obszarze 500 ha jako gospodarstwo szkolne (do 1989 r.). Od tej pory zwiększyły się możliwości prowadzenia zajęć praktycznych i realizacji praktyk zawodowych. Praktyki zawodowe odbywały się także za granicą, np. w ramach wymiany młodzieży naszej szkoły z rówieśnikami z innych państw. W latach 70. i 80. były to głównie wyjazdy do Niemieckiej Republiki Demokratycznej, Czechosłowacji i na Węgry. Jedna z uczennic, Małgorzata Kostecka, była na Kubie.

            Po 1990 r. były organizowane wyjazdy do Niemiec i Holandii. Pierwsze kontakty w Holandii, ze Szkołą Rolniczą w Boxtel, nawiązał dyrektor Eugeniusz Hańczuk w styczniu 1993 r. za pośrednictwem mieszkańca Gołańczy Edwarda Olszewskiego i mieszkańca z Heeze Jana van den Hurka. Przez ponad 10 lat Jan van den Hurk wraz z absolwentką Zuzanną Mączyńską i nauczycielem języka niemieckiego Grażyną Kaiser byli organizatorami rolniczych praktyk dla uczniów oraz holendersko-polskich kontaktów, polegających na wymianie młodzieży, nauczycieli, a także rolników. W uznaniu działań na rzecz umacniania i rozwijania przyjacielskich oraz partnerskich kontaktów z ziemią wągrowiecką Jan van den Hurk otrzymał Międzynarodową Nagrodę „Głosu Wągrowieckiego” Most Przyjaźni 2003.

            Absolwenci Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Gołańczy odbywali staż zawodowy także w Szwajcarii, gdzie mogli doskonalić swoje umiejętości praktyczne i wiedzę rolniczą oraz wiedzę o kulturze innych narodów. Praktyki i staże zagraniczne organizowała Grażyna Kaiser.

            Jesienią 1982 r. wybudowano przy pomocy Kombinatu PGR Gołańcz salę do ćwiczeń siłowych, tzw. pilawę 3, na potrzeby sekcji podnoszenia ciężarów, istniejącej w Klubie Sportowym Zamek Gołańcz, którą prowadził z tutejszą młodzieżą nauczyciel Jan Czernyhowski.

            1 października 1982 r. uruchomiono gabinet stomatologiczny, który jednak po kilku latach został zamknięty.

            Kryzys lat 80. znalazł swoje odbicie także w gołanieckiej placówce. Wyraźnie zmniejszyły się nakłady na inwestycje związane z modernizacją bazy dydaktycznej. Mimo tych trudności udało się jednak dokonać pewnej rozbudowy. W lutym 1991 r., gdy funkcję dyrektora pełnił Eugeniusz Hańczuk (1.09.1990-31.08.1997), w pomieszczeniach internatu zorganizowano pracowanię komputerową. Jesienią 1993 r. szkoła otrzymała, po czterech latach przerwy, 20-hektarowe gospodarstwo pomocnicze. W sierpniu 1994 r. wybudowane zostały pomieszczenia dla owiec i kóz i odtąd prowadzona była hodowla zarodowa tych zwierząt. Wybudowano garaż na autobus.

            W 1995 r. z inicjatywy dyrekcji i Rady Rodziców oraz z ich udziałem, a także z dużym zaangażowaniem wychowawców od stycznia do marca wyremontowano i zmodernizowano 10 sal lekcyjnych, a jedna z nich otrzymała imię Mieczysława Kulczyńskiego z okazji 50-lecia powstania szkoły rolniczej w Gołańczy. Ze środków pomocowych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wzbogacono bazę dydaktyczną szkoły. Zakupiono m.in. przyczepę rolniczą i agregat uprawowy.

            Podczas wakacji w 1997 r. rozpoczęto kapitalny remont łazienek w internacie, który kontynuował nowy dyrektor – Małgorzata Osuch (1.09.1997-31.08.2006).

            Zmiany związane z nową rzeczywistością społeczno-gospodarczą, jakie zaszły w kraju w związku z przygotowywaniem się Polski do wejścia w struktury Unii Europejskiej, a także zmiany spowodowane reformą administracyjną i oświatową miały istotny wpływ także na sytuację panującą w szkole rolniczej w Gołańczy.

            Od 1999 r. organem prowadzącym gołaniecką placówkę zostało Starostwo Powiatowe w Wągrowcu, wcześniej było nim Ministerstwo Rolnictwa. Zmieniło się dotychczasowe zapotrzebowanie na kształcenie rolników i spadło zainteresowanie tego typu szkołą. W związku z tym wprowadzone zostały nowe kierunki kształcenia. Zmienić się musiała także dotychczasowa baza. W 1998 r. całkowicie zmodernizowano bazę do nauki wiejskiego gospodarstwa domowego i technologii gastronomicznej (dla potrzeb realizacji zajęć praktycznych w liceum rolniczym i otwieranych w późniejszym okresie nowych kierunków kształcenia, tj. technikum żywienia i gospodarstwa domowego oraz liceum agrobiznesu). Powstały nowe i nowocześnie wyposażone pracownie na drugim piętrze w budynku internatu, tj. technologii żywienia z sześcioma kompleksowymi stanowiskami ćwiczeniowymi, sala obsługi konsumenta i pracownia kroju krawieckiego oraz pokoje gościnne.

            W związku z postępującą dekapitalizacją szkolnej bazy na przełomie XX i XXI w. dokonano szeregu remontów, m.in. dokończono modernizację sanitariatów i łazienek w internacie, wiat na maszyny rolnicze, podłóg w klasach i salce gimnastycznej (istniejącej w budynku warsztatów szkolnych), wymieniono podłogę w stołówce i świetlicy internackiej oraz wyremontowano aulę. Ze środków pomocowych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa zakupiono nowoczesny sprzęt diagnostyczny dla celów zajęć praktycznych z mechanizacji rolnictwa, nowoczesne komputery i inny sprzęt biurowy, a także połączono pracownię informatyki z Internetem. Skomputeryzowano księgowość i sekretariat szkoły. Zmodernizowano gabinet dyrektora, wyremontowano pokoje w internacie, hole i klasy w budynku szkolnym. Zorganizowano drugą pracownię komputerową wraz ze Szkolnym Centrum Informacji w bibliotece szkolnej. Pustostany w budynku internatu (na parterze) zostały zaadaptowane na potrzeby księgowości szkolnej.

             Latem 2000 r. wymieniono system grzewczy z węglowego na olejowy, a w 2002 r. uruchomiona została nowa przepompownia ścieków z rurociągiem tłoczącym, który przyłączono do miejskiej sieci kanalizacyjnej.

            W 2003 r. organ prowadzący gołaniecką szkołę (starostwo powiatowe) podjął decyzję o likwidacji rolniczego gospodarstwa szkolnego – ze względów ekonomicznych, technologicznych i bazowych. Młodzież od tego czasu odbywa zajęcia praktyczne w nowoczesnych rolniczych gospodarstwach indywidualnych, np. u pana Łucjana Wachowiaka z Podjezierza.

            Od października 2004 do końca 2005 r. trwała budowa nowoczesnej, pełnowymiarowej, szkolno-środowiskowej hali sportowej wraz z zapleczem socjalnym i sanitarnym. Uroczysty akt erekcyjny został wmurowany 10 grudnia 2004 r. Hala została oddana do użytku 28 stycznia 2006 r. podczas uroczystości obchodów 60-lecia szkoły. Obiekt sportowy został wybudowany ze środków Starostwa Powiatowego w Wągrowcu i z udziałem środków z Urzędu Miasta i Gminy Gołańcz oraz Totalizatora Sportowego. Hala służy przede wszystkim młodzieży szkolnej z Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych i Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii w Gołańczy oraz mieszkańcom miasta i gminy Gołańcz, nie tylko w zakresie sportowym, ale także wykorzystywana jest do celów kulturalnych i artystycznych.

            Wsparcie dla idei budowy hali sportowej okazali radni Rady Powiatu Wągrowieckiego z wicestarostą Michałem Piechockim na czele oraz ówczesny marszałek województwa wielkopolskiego Stefan Mikołajczak. Hala powstała również dzięki poparciu burmistrza Gołańczy Aleksandra Lauka (2002-2006) i Eugeniusza Hańczuka, ówczesnego przewodniczącego Rady Miasta i Gminy Gołańcz, oraz radnych, którzy zobowiązali się do partycypowania w kosztach jej budowy i później także w jej utrzymaniu (w 40%). Była to największa po II wojnie światowej w powiecie wągrowieckim tego typu inwestycja w rozwoju bazy sportowej, druga po hali w Skokach.

            We wrześniu 2005 r. rozpoczęto prace związane z termomodernizacją głównego budynku szkolnego i internatu, które zostały zakończone w grudniu 2005 r. Wymieniono wszystkie okna, drzwi w budynku szkoły i internatu, ocieplono ściany i dachy. Na dachu internatu zamontowano system solarny.

            Od 1 września 2006 r. nowym dyrektorem został Bogdan Koczorowski. W okresie sprawowania przez niego tej funkcji nadal była modernizowana baza szkoły.

            W latach 2007-2009 trwały prace związane z przystosowaniem pokoi w internacie na trzy sale lekcyjne, z remontem pokoi internackich oraz przystosowaniem części internatu na organizację Młodzieżowego Ośrodka Socjoterapii. W roku szkolnym 2007/2008 w ramach projektu „Pracownie komputerowe dla szkół” zorganizowano i wyposażono pracownię w sprzęt na 20 stanowisk.

            W 2010 r. istotną inwestycją było przyłączenie budynku szkoły i internatu do miejskiej sieci gazowej. Wiązało się to ze zmianą dotychczasowego, olejowego systemu ogrzewania. Kontynuowano działania związane z zagospodarowywaniem otoczenia szkoły w ramach „Projektu urządzania terenów zielonych”.

            W latach 2010-2015 kontynuowano prace remontowe i modernizacyjne, m.in. wyremontowano osiem klas, hol w szkole i korytarz w internacie, szatnię, gabinety pielęgniarki i dyrektorów oraz bibliotekę, a także korytarz w hali sportowej. Na parterze w internacie, dla potrzeb szkoły, zorganizowano pracownie do technologii żywienia wraz z wyposażeniem, ponieważ dotychczasowe pracownie przekazano w użytkowanie MOS-owi. Wyremontowano aulę, stołówkę, biura, prowadzono bieżące prace remontowe, w tym dachu na garażach. Remonty w latach 2007-2015 w sposób znaczący przyczyniły się do zmiany wizerunku wnętrza szkoły, internatu i ich otoczenia.

            We wspomnianym okresie szkoła wzbogaciła się także o nowe pomoce dydaktyczne, sprzęt rolniczy oraz pomoce, które otrzymała w ramach projektu „Odnawialne źródła energii – pilotażowy projekt przygotowujący wielkopolskie szkoły zawodowe do poszerzenia oferty edukacyjnej o technologie OZE” (Odnawialne Źródła Energii). W każdej sali dydaktycznej zostały zainstalowane w sieci projektory multimedialne, a w pięciu pracowniach tablice multimedialne. Wszyscy nauczyciele zostali wyposażeni w osobiste komputery przenośne oraz podstawowe programy dydaktyczne. W latach 2007 – 2009 szkoła trzykrotnie opracowała projekty wspomagające urządzanie terenów zielonych finansowane przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i otrzymała wsparcie na zakup drzew i iglaków oraz materiały na urządzenie alei spacerowych. Dzięki temu projektowi szkoła zyskała nowy estetyczny wystrój wokół budynków i parku przyszkolnego. W 2013 roku szkoła otrzymała drugi bus marki VW T-5, a w 2015 roku zakupiła 16 - osobowy autobus.

            Wymagania programowe nowoczesnego nauczania w zawodach rolniczych skłoniły dyrektora Bogdana Koczorowskiego do poszukiwania dodatkowych rozwiązań w zakresie praktycznej nauki zawodu. W tym celu od 2008 r. do chwili obecnej szkoła współpracuje z firmami i instytucjami działającymi na rzecz rolnictwa.

(Opracowano na podstawie książki Małgorzaty i Wojciecha Osuchów Zespół Szkół Rolniczych i Ponadgimnazjalnych im. Karola Libelta. 70 lat kształcenia 1945-2015.)